Borc Qanununa görə Kat Maliki və Kirayəçinin Öhdəlikləri
Kat Maliki (icarə verən) və kirayəçinin (icarəyə götürən) qanunla bir-birinə qarşı öhdəlikləri var. 2011-ci ildən etibarən Kira müqavilələri “6570 saylı Daşınmaz əmlak icarəsi haqqında qanun” ilə deyil , “6098 saylı Türk Borc Qanunu” ilə tənzimlənir.
Qan@@
unun dəyişdirilməsi ilə sahib və kirayəçi arasındakı münasibətlərin borc-debitor münasibətlərinə qayıtdığını və icarə müqaviləsinin də vəkil statusuna sahib olduğunu söyləmək səhv olmayacaq. Buna görə icarə müqaviləsi imzalamadan əvvəl şərtləri yaxşı qiymətləndirməlisiniz.
Əvvəlcə tərifləri götürək: yeni qanuna görə icarə verən, icarə alıcı və icarə müqaviləsi kimi 3 əsas element mövcuddur. Müvafiq maddədə (299-cu maddə) icarə müqaviləsi aşağıdakı kimi müəyyən edil ir: “Kirayəçinin bir şeyin istifadəsini kirayəçiyə buraxmağı, kirayəçinin müqabilində də razılaşdırılmış kirayə qiymətini ödəməyi öhdəsinə götürdüyü müqavilədir.
“
A. KIRAYƏ VERICININ ICARƏÇI QARŞISINDA ÖHDƏLIKLƏRI
Kirayəçinin öhdəliklərinin əsasını təşkil edən məsələlərə nəzər salaq - burada fikrimizcə əhəmiyyət sırası ilə vacib olan məsələləri sadaladıq:
- Kirayəçinin ən əsas öhdəliyi əmlakın icarə müddəti ərzində icarəyə götürüldüyü kimi qalmasını təmin etməkdir (istifadə nəticəsində aşınma istisna olmaqla) (Maddə 301)
- İcarə müqaviləsində başqa cür razılaşdırılmadıqda, sığorta, vergilər və s. icarə vericisinə ödənilməlidir (maddə 302)
- İcarə verən istifadə ilə əlaqəli olduğu şərti ilə nəzərdə tutulan və ya gözlənilməz olan bütün təsadüfi xərcləri ödəmək məcburiyyətindədir (Maddə 303)
- İcarə alıcının hər hansı bir qüsuru yaranması və kirayəçinin bu qüsurdan zərər gördüyü təqdirdə, kirayəçiyə vurulan ziyanı ödəmək məcburiyyətindədir (308-ci maddə)
- Kirayə haqqının gec ödənildiyi təqdirdə hər hansı bir cinayət şərti ilə müqavilə bağlana bilməz (346-cı maddə)
Bunlardan başqa, borclar haqqında qanunu araşdırarkən “yerli qanun olmadığı təqdirdə” kimi bir ifadəyə rast gəlirik. Bu sözün istifadəsi ilə istənilən daşınmaz əmlakın yerləşdiyi ərazidə ümumi təcrübələrin qəbul edildiyi başa düşülür. Ancaq yerli adətlərin qanundan üstün olmadığını və qanunun pozulması halında tətbiq olunmayacağını da nəzərə almaq lazımdır.
B. ICARƏNIN ALICI QARŞISINDA MƏSULIYYƏTI
Kirayəçinin öhdəlikləri qanunda aydın və aydın şəkildə ifadə edilmişdir, baxmayaraq ki, kirayəçinin öhdəlikləri qədər deyil. Kirayəçinin öhdəliklərinin əsasında duran məsələlər aşağıdakılardır:
- Kirayəçinin ən əsas öhdəliyi kirayə haqqını ödəməkdir (Maddə 313)
- Kirayə haqqının ödənilmə tarixi icarə müqaviləsindən göstərilmədikdə və ya daşınmaz əmlakın yerləşdiyi bölgədə ümumi təcrübə yoxdursa, kirayə haqqı hər ayın sonunda ödənilir (314-cü maddə)
- Kirayəçi kirayə haqqını və ya ödəmək məcburiyyətində qaldığı digər xərcləri ödəmirsə, icarə verən icarə müqaviləsini ləğv edə bilər (315-ci maddə)
- Kirayəçi icarəyə götürəndə edəcəyi hər hansı bir dəyişiklik barədə icarəyə verəndən yazılı icazə almalıdır.
- Kirayəçi evi aldığı şəkildə çatdırmalıdır. Bununla birlikdə, istifadə nəticəsində çatışmazlıqlar və aşınmaya görə məsuliyyət daşımır (Maddə 341)
- Həm borc haqqında qanunda, həm də digər müvafiq qanunlarda olan kirayəçi üçün başqa bir əsas öhdəlik, icarəyə götürdüyü daşınmaz əmlakına lazımi diqqət yetirməsidir və ətrafdakı sakinlərin hüquqları ilə yanaşmasıdır. Əks təqdirdə, icarə verən icarə müqaviləsini birtərəfli şəkildə ləğv etmək hüququna malikdir
.
Pulsuz Mənzil Sayt İdarəetmə Proqramı
Başlanğıc planı indi və hər zaman pulsuzdur
